Article subject:Carrots - at a glance (botany, ecological needs, etc.)

نام علمی : Daucus Carotal.Var.Sativus
تیره : Umbelliferae
جنس : Daucus
گونه : Carota
نام انگلیسی : Carrot

مشخصات گياه شناسي :
هويج گياهي است دو ساله از خانواده چتريان که در سال اول توليد ريشه اي ضخيم و برگهايي به شکل روزت مي کند و در سال دوم از قسمت فوقاني ريشه ساقه گل دهنده خارج مي شود.

- قسمت قابل استفاده هويج ريشه اصلي آن است. در بسياري از ارقام رنگ استوانه مرکزي روشن و يا زرد مي باشد.
- از نظر کيفيت هويج هايي که رنگ قسمت مرکزي و گوشت خارجي يکنواخت باشد بر ساير ارقام برتري دارد .
- گلهاي هويج کامل هستند يعني هر گل داراي اندام هاي نر و مادگ مي باشد و تلقيح گل هويج توسط حشرات صورت مي گيرد.
- تيره و روشن بودن رنگ هويج به عواملي چون رقم – دما – سن ريشه و فصل رشد بستگي دارد.
- موطن اصلي هويج در اروپا و شمال آفريقا و آسيا مي باشد و پاره اي از انواع آن در آمريکاي شمالي و جنوبي يافت مي شود.
- براي مصرف محصول هويج در سال اول و يا فصل زراعي اول برداشت مي شود و به منظور بذر گيري در سال دوم مورد استفاده قرار مي گيرد.

** ارقام هويج :
هويج از نظر شکل و طول دوره رويش داراي انواع مختلفي است.
- از نظر رنگ : نارنجي – زرد – بنفش
- از نظر دوره رويش : هويج زودرس ( دوره رويش ۲ تا ۳ ماه ) – هويج متوسط رس ( دوره رويش ۳ تا ۴ ماه ) – هويج دير رس ( دوره رويش ۵ تا ۶ ماه )
به طور کلي ارقام امروزي هويج مربوط به چهار نوع معروف Danvers – Chantenay –Imperator- Nantes است.

** نيازهاي آکولوژيکي :
هويج گياهي است که نسبت به سرما مقاوم است و به دليل دو ساله بودن و خطر به گل رفتن بايد آن را در بهار پس از رفع سرما کاشت. هويج نسبت به رطوبت و بارندگي زياد حساس است و در مناطقي که بارندگي زياد است محصول آن کم خواهد بود.
- درجه حرارت مطلوب براي رشد هويج ۱۶ تا ۲۴ درجه ي سانتي گراد است.
- در دماي کمتر از ۱۲ درجه سانتي گراد رشد هويج کم کم متوقف مي گردد و اين امر باعث کمبود رنگ در ريشه ي آن مي شود.
- دماي کمتر از ۱۰ درجه سانتي گراد باعث به گل نشستن به موقع هويج مي شود.
- در دماي بيشتر از ۲۷ درجه سانتي گراد طول ريشه هويج کوتاه مي شود و از مرغوبيت آن کاسته مي شود.
- هويج را بايد در خاکهاي سبک ( شني رسي ) و يا خاکهاي سبک کاشت و در زمينهاي سبک نه تنها برداشت محصول هويج راحت تر صورت مي گيرد بلکه کيفيت محصول از نظر فرم – شکل و يکنواختي بهتر خواهد بود .
- PH مناسب براي کاشت هويج ۶,۵ مي باشد.
- از کشت هويج در خاکهاي خيلي سنگين بايد خودداري کرد چون باعث منشعب شدن ريشه هويج مي گردد.
- طرز کاشت هويج به صورت خطي و دست پاش مي باشد و پس از کاشت در صورت عدم وجود رطوبت کافي مي بايست زمين را آبياري نمود و با تامين رطوبت مورد نياز در مدت ۶ تا ۸ روز مزرعه سبز خواهد شد.
- هويج نياز آبي بالايي دارد تا ريشه ها بتوانند راحت توسعه پيدا کنند همچنين ابياري باعث افزايش عملکرد مي گردد.

** تناوب :
هويج را مي توان بعد از خودش کشت کرد ولي براي جلوگيري از انتشار و تکثير آفات در تناوب چند ساله قرار مي گيرد. بعد از هويج زودرس مي توان کلم قمري و يا گل کلم کاشت.

** زمان کاشت:
ريشه هويج از کشت مستقيم بذر در محل اصلي بدست مي آيد.ريشه ي هويج نسبت به سرما و خنکي هوا مقاوم است . در مناطقي که داراي زمستان هاي سرد مي باشد کشت آن بلافاصله بعد از يخبندانهاي شديد بهاره صورت مي گيرد. در مناطق و نواحي گرم که داراي زمستانهاي معتدل و خنک مي باشند مانند خوزستان کشت در پاييز يا زمستان انجام مي شود.

** عمق کاشت بذر :
بذر بايد در عمق ۱ تا ۲ سانتي متري خاک کاشته شود. بذر هويج خيلي کند جوانه مي زند و ممکن است جوانه زدن آن يک يا دو هفته طول بکشد .چون بذر هويج بسيار ريز است توصيه مي شود قبل از کاشت بذرها با شن نرم مخلوط شوند.مقدار بذر مصرفي براي ارقام ديررس در حدود ۲ تا ۴ کيلوگرم در هکتار و براي ارقام زودرس در حدود ۵ تا ۷ کيلوگرم در هکتار مورد استفاده قرار مي گيرد.

** فواصل کاشت:
فواصل رديف ها براي هويج زودرس ۲۵ سانتي متر و براي هويج هاي دير رس ۳۰ تل ۴۰ سانتي متر و فاصله بوته ها به طور متوسط ۵ الي ۱۰ سانتي متر مي باشد.
** مبارزه با علف هاي هرز:
- استفاده از علف کشها قبل از کاشت
- با توجه به اينکه هويج در اوايل به کندي رشد مي کند و قدرت رقابت با علف هاي هرز را ندارد بايد با انواع کولتيواتورهاي دستي و کم عمق با علفهاي هرز مبارزه کرد.

** برداشت محصول:
از زمان کشت بذر تا برداشت محصول هويج نسبت به انواع زودرس و ديررس ۳ تا ۶ ماه به طول مي انجامد. زمان برداشت هويج هنگامي است که برگها از رنگ سبز به رنگ زرد تغيير کند .در شرايط مناسب مقدار محصول از ۶۰ تا ۸۰ تن در هکتار متغير است. در تمام فصول سال هويج در بازار يافت مي شود ولي هويج هايي که در اواخر فصل بهار و اوايل تابستان به فروش مي رسند از نوع زودرس هستند و هويج هايي که در پاييز و زمستان به بازار عرضه مي گردند از انواع دير رس به عمل آمده اند.محصول هويج را با بيل يا گاو آهن از زمين خارج مي کنند.پس از جمع آوري ريشه ها را شسته سپس انواع نامرغوب و شکسته شده را جدا کرده و در کيسه هاي مخصوص حمل بسته بندي مي کنند.

** انبار کردن هويج :
هويج را مي توان در درجه حرارت بين صفر تا ۲ درجه سانتي گراد و رطوبت نسبي ۹۳ تا ۹۸ درصد به مدت ۵ ماه در انبار نگهداري کرد.

** کود :
هويج از گياهاني است که به کود زيادي نيازمند است . دادن ۲۰ تا ۳۰ تن در هکتار کود دامي پوسيده به زمين باعث پوک شدن و بهتر شدن وضع فيزيکي خاک مي شود.کود دامي را بايد به کشت قبلي داد تا موقع کشت هويج کاملا پوسيده شده باشد .پس بهتر است که کود داس را در پاييز بعد از شخم پاييزه به زمين داد. مقدار کود شيميايي مورد نياز بر اساس تجزيه خاک مشخص مي گردد.در زراعت هويج به پتاس بيشتري نياز داريم اما از مصرف زياد ازت به دليل رشد سريع غده ها بايد خودداري کرد.

** بيماري ها و آفات هويج:
بيماري ها : پوسيدگي نرم – زردي هويج ( ويروسي )- بلايت باکتريايي – لکه برگي
آفات : سرخرطومي سبزيجات – کرم مفتولي – سوسک هويج – مگس زنگ هويج – خرگوش –موش صحرايي

 

 

پیوند ها

 

کارشناس : علی جمالی